Umowa pożyczki – co należy o niej wiedzieć?

Zawieranie pożyczek cieszy się coraz większą popularnością, jednak nie zawsze przynoszą one zamierzone skutki. Aby zredukować ryzyko niepożądanych oszustw, warto zdecydować się na sporządzenie umowy pożyczki. Dzięki niej obydwie strony transakcji będą odpowiednio chronione. 

Czym cechuje się umowa pożyczki?

Pożyczki są świetną alternatywą dla standardowych kredytów. Cechują się one bowiem nie tylko niewielką liczbą obligatoryjnych formalności, ale nierzadko także brakiem konieczności spłacania odsetek. W odróżnieniu od kredytów, pożyczki mogą być jednak bardzo niebezpieczne, dlatego warto zaciągać je wyłącznie ze sprawdzonych i rzetelnych źródeł. Aby zwiększyć swoją ochronę, można dodatkowo zdecydować się na sporządzenie umowy pożyczki. Zgodnie z zapisami w niej zawartymi, pożyczkodawca jest zobligowany do przekazania danej sumy pieniędzy lub przedmiotu na określony czas, z kolei pożyczkobiorca zobowiązuje się do terminowego zwrócenia określonej ilości pieniędzy bądź rzeczy w takim stanie, w jakim otrzymał ją od drugiej osoby.

W umowie zawarte mogą być także informacje dotyczące odsetek. W odróżnieniu od kredytu, nie są one jednak normą, ponieważ to pożyczkodawca decyduje, czy chce je naliczać. Co interesujące, umowa pożyczki nie musi być sporządzana na piśmie. Zgodnie z obowiązującym prawem, umowę tę można zawrzeć także ustnie, jednak jest ona mniej bezpieczną opcją. W przypadku przedmiotów o dużej wartości rekomendowane jest zawsze pisemne potwierdzenie danej umowy. 

Co warto wiedzieć o umowie pożyczki?

Jeżeli decydujesz się na wzięcie pożyczki, to zadbaj o rzetelne sporządzenie umowy, gdyż dzięki niej obydwie strony będą skutecznie chronione. Przed jej realizacją warto jednak rozeznać się w aspektach prawnych, opisujących to zagadnienie. Jedną z najważniejszych kwestii dotyczących umowy pożyczki jest fakt, że należna kwota pieniędzy może być spłacana w złotówkach, nawet jeśli pożyczyliśmy pieniądze w obcej walucie. Jest to spore udogodnienie dla osób, które zapożyczają się na euro bądź dolary. Ważnym uprawnieniem chroniącym interesy pożyczkobiorców jest również możliwość zaskarżenia do sądu pożyczkodawcy, który nie przekazał określonego w umowie przedmiotu. Osoba zaciągająca pożyczkę na wniesienie sprawy do sądu ma równo pół roku – po tym czasie sprawa się przedawnia. Pożyczkodawcy powinni również pamiętać o tym, by poinformować drugą stronę o potencjalnych wadach bądź usterkach danego przedmiotu. Dzięki temu unikną nieprzyjemnych konsekwencji. 

Co powinno się znaleźć w umowie pożyczki?

Aby umowa pożyczki była sporządzona w pełni profesjonalnie, powinno być w niej jasno zaznaczone, kto jest pożyczkodawcą, a kto pożyczkobiorcą. W związku z tym obligatoryjne jest podanie wszystkich danych osobowych obydwu stron. W przypadku, kiedy jedną ze stron jest firma, należy również pamiętać o podaniu NIP-u. Niezbędne jest też dokładne określenie przedmiotu umowy. Jeśli jest nim rzecz, to musi być opisana w sposób niezwykle skrupulatny, z uwzględnieniem takich szczegółów, jak stan danego produktu i potencjalne wady. Jeżeli natomiast pożyczamy pieniądze, to dokładna kwota powinna być napisana zarówno za pomocą cyfr, jak i słów.

Ważnym elementem umowy pożyczki jest również zapis o warunkach jej zwrotu, a także aspekty związane z potencjalnym wypowiedzeniem. Wiele osób w umowie pożyczki zawiera również informacje na temat stanu majątkowego pożyczkobiorcy. Dzięki temu możliwa jest skuteczna ochrona pożyczkodawcy na wypadek ewentualnej niewypłacalności drugiej strony. Warto pamiętać także o tym, że polskie prawo uprawnia pożyczkodawców do zerwania umowy w sytuacji, kiedy pożyczkobiorca ma poważne tarapaty finansowe i nie jest w stanie uregulować swojego zobowiązania. 

Odstąpienie od umowy pożyczki

Od umowy o kredyt konsumencki możesz odstąpić w terminie 14 dni od jej zawarcia. Chodzi tutaj o zobowiązanie, którego wartość nie przekracza 255 550 zł. Nie ma znaczenia, czy chodzi o kredyt, czy pożyczkę. Nieistotne także, czy pieniądze zostały pożyczone przez bank, firmę pożyczkową czy SKOK. Bez znaczenia pozostaje również to, gdzie doszło do zawarcia umowy – czy na odległość, czy w jakimś oddziale firmy lub instytucji. Masz prawo do odstąpienia od umowy bez podawania przyczyny.

Kolejnym uprawnieniem konsumenta jest możliwość wypowiedzenia umowy, jeżeli nie zawiera ona wszystkich elementów wymaganych ustawowo. W takim przypadku masz prawo odstąpić od niej w terminie 14 dni od dostarczenia tych informacji. Przyznający pożyczkę nie musi wyrażać na to zgody – to Twoja decyzja. Jeśli chodzi o wymagania związane z pożyczką, których niedopełnienie daje Ci podstawę do skorzystania z sankcji darmowego kredytu, to należą do nich:

• Pouczenie o prawie do odstąpienia od umowy – powinno być w niej zawarte, a także pojawić się w formularzu informacyjnym.
• Instytucja powinna wręczyć wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Nie oznacza to, że musisz korzystać z tego wzoru – po prostu taki obowiązek nakładają na pożyczkodawców przepisy.

Odstąpienie obejmuje również umowy dodatkowe, np. ubezpieczenia. Jako konsument ponosisz jedynie koszt korzystania z kapitału przez określony okres, tzn. zapłacisz za ten czas odsetki. Wypowiedzenie umowy pożyczki jest zatem możliwe, ale w określonych przypadkach. 

W niektórych również pożyczkodawca ma prawo odstąpić od tej umowy. Przykładowo, podstawą do tego może być uzyskanie informacji, że sytuacja majątkowa klienta jest trudna – nie podoła spłacie zobowiązania. Jeśli jednak pożyczkodawca wiedział o tym w momencie zawierania umowy, to takie uprawnienie już mu nie przysługuje. 

Kiedy umowa pożyczki się przedawnia?

Możliwe jest przedawnienie umowy pożyczki – tak jak w przypadku wszystkich zobowiązań o charakterze majątkowym. Z założenia zawiera się ją w interesie pożyczającego, który potrzebuje określonej rzeczy czy środków. Sytuacja może się jednak zmienić i będzie on zwlekać z odebraniem przedmiotu umowy albo wręcz nie będzie zainteresowany ich odebraniem. W takim przypadku, kiedy odmowa nie ma podstaw, pożyczkodawca ma prawo złożyć przedmiot umowy w depozycie sądowym. Wtedy uznaje się, że świadczenie zostało spełnione, a w dodatku pożyczkobiorca musi pokryć koszt złożenia środków w tym depozycie. 

W praktyce rzadko jest to wykorzystywane w takich przypadkach. Przeważnie pożyczkodawcy oczekują na odbiór przedmiotu umowy. Aby wyeliminować konieczność długiego trzymania tego przedmiotu przygotowanego do odbioru, przepisy wskazują na krótki termin przedawnienia roszczeń. Zgodnie z art. 722 k.c. wynosi on 6 miesięcy. Jak ustalić ten termin? Liczy się go od dnia, w którym wydany miał być przedmiot umowy. 

Zabezpieczenie pożyczki – czy warto umieścić je w umowie?

Patentów na sporządzenie umowy pożyczki jest bardzo dużo. Nie ma bowiem jednego wzoru, według którego musi być napisany każdy dokument. Dlatego też w sporządzaniu umów obydwie strony mają sporą elastyczność i mogą dostosować je do własnych preferencji. Nierzadko stosowanym zapisem w wielu umowach, szczególnie tych, których przedmioty mają dużą wartość materialną, jest też adnotacja dotycząca zabezpieczenia pożyczki. Dzięki niej pożyczkodawca może być chroniony na wypadek wystąpienia problemów ze zwrotem przedmiotu bądź pożyczonej sumy. Zabezpieczeniem może być zarówno poręczenie i weksel, jak i ubezpieczenie. Rodzaj zabezpieczenia powinien być jednak szczegółowo uwzględniony w zawartej umowie. 

Brak terminowej spłaty pożyczki – jakie mogą być konsekwencje?

Umowa pożyczki nierzadko zawiera także informację na temat potencjalnych sankcji, jakie zostaną nałożone na pożyczkobiorcę, jeżeli nie spłaci w terminie swojego zobowiązania. W większości przypadków są to odsetki karne, które wzrastają wraz z przedłużającą się zwłoką ze strony pożyczkobiorcy. Zdarza się także, że firmy w celu odzyskania swoich pieniędzy wysyłają specjalne monity, czyli wezwania do zapłaty. Jeżeli pomimo zastosowanych środków pożyczkobiorca nie zwróci pożyczkodawcy jego dobra, to może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub zostać zmuszony do kontaktu z firmą windykacyjną. 

Umowa o pożyczkę – niezbędne elementy

Wzór umowy pożyczki powinien obejmować następujące informacje:

• Data i miejsce zawarcia umowy.
• Dane stron – pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy. To, jakie one będą, zależy od rodzaju podmiotu. W przypadku osoby fizycznej to: imię, nazwisko, numer PESEL, numer dowodu osobistego, dane adresowe i kontaktowe. Jeśli umowa jest podpisywana z firmą, wówczas należy podać: jej nazwę, adres, numery NIP, REGON, ewentualnie KRS. 
• Opis przedmiotu umowy.
• Podanie terminu zwrotu pożyczki i jej kosztu.
• Opis sposobu zwrotu pożyczki.
• Oświadczenie o stanie majątkowym przedsiębiorcy.
• Informacja o warunkach odstąpienia od umowy.
• Zasady wypowiedzenia. 
• Informacje o zasadach w przypadku wcześniejszej spłaty. 
• Opis konsekwencji nieterminowego zwrotu.
• Podpisy stron.

W praktyce treść może się różnić w zależności od firmy, ale w każdym przypadku warto dokładnie się z nią zapoznać. Jeśli dany wzór umowy pożyczki budzi Twoje wątpliwości, nie rozumiesz zapisów, to nie zawieraj jej do momentu, aż wszystko stanie się jasne. 

Umowa pożyczki – wzór

Poniżej znajdziesz prostą umowę, którą możesz wykorzystać, jeśli, np. pożyczasz komuś pieniądze. W takich przypadkach jednak radzimy konsultację treści z prawnikiem, aby dostatecznie chroniła interesy stron. 

Wzór można dostosować tak, aby była to umowa pożyczki bez odsetek lub zawierała inne zapisy. Jednak dla bezpieczeństwa zawsze powinien za to odpowiadać ekspert – najlepiej prawnik.