Wcześniejsza spłata kredytu się opłaca? Czy można liczyć na zwrot odsetek?

Im dłuższy okres spłaty zobowiązania, tym więcej będzie Cię ono kosztować. W ramach umowy kredytu masz podane terminy płatności poszczególnych rat. Czy spłata przed czasem może Ci wyjść na dobre? Koszt zobowiązania będą niższe? Czy w przypadku chęci wcześniejszej spłaty kredytu musisz dopełnić dodatkowych formalności?

Czy można spłacić kredyt wcześniej?

Skoro masz zawartą z bankiem umowę, z której wynikają terminy spłaty zobowiązania, a także wysokość rat, to czy w ogóle sens ma wcześniejsze uregulowanie tego kredytu? Zdecydowanie tak. Przepisy jak najbardziej pozwalają na spłatę kredytu przed terminem:

• Art. 49 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim – wynika z niego, że w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem całkowity koszt ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy.
• Art. 39 ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami – w przypadku spłaty całości zobowiązania przed terminem całkowity koszt ulega obniżeniu o odsetki i inne koszty kredytu hipotecznego przypadające za okres, o który skrócono obowiązywanie tej umowy.

Czym jest kredyt konsumencki? To kredyt udzielany osobie fizycznej na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Maksymalna kwota takiego zobowiązania wynosi 255 550 zł. Należą do nich umowa pożyczki, kredyty gotówkowy, samochodowy czy odnawialny. 

Spłata kredytu przed terminem – kiedy jest możliwa?

Chcesz spłacić wcześniej kredyt konsumencki? Możesz to zrobić w dowolnym czasie. Nie musisz czekać kilka tygodni, miesięcy czy lat. Jeśli tylko posiadasz środki, masz prawo uregulować cały kredyt lub tylko dokonać jego nadpłaty. Co ważne, bank nie może uzależniać całkowitej spłaty od wcześniejszego poinformowania o tym przez konsumenta.

Wcześniejsza spłata kredytu – które koszty ulegają obniżeniu?

Jeśli spłacisz kredyt przed terminem, obniżeniu podlegają wszystkie koszty takiego kredytu niezależnie od charakteru. Kluczowe jednak, że redukcja ma charakter proporcjonalny. Odnosi się do okresu od dnia spłaty kredytu do terminu tej spłaty wynikającej z umowy.  Prawo do obniżki kosztów obejmuje również te, które nie są zależne od okresu trwania tej umowy.

Zatem kredytodawca musi obniżyć koszty o:

• prowizje,
• różne opłaty,
• ubezpieczenie,
• inne.

Nie ma znaczenia, kiedy kredytobiorca poniósł te koszty. W przypadku kredytu hipotecznego, do tych opłat nie należy zaliczać opłat notarialnych i sądowych, w tym za wpis do hipoteki. 

Jak obliczyć kwotę do zwrotu?

Należy ją wyliczyć za pomocą metody liniowej. Oznacza to, że trzeba koszty pozaodsetkowe podzielić przez liczbę dni, przez które miała obowiązywać umowa. Następnie tę liczbę trzeba pomnożyć przez liczbę dni, o które skrócono okres kredytowania. Z tego rachunku wychodzi kwota do zwrotu dla klienta, który zdecydował się na wcześniejszą spłatę. 

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przygotował kalkulator, za pomocą którego możesz łatwo wyliczyć należny zwrot: https://finanse.uokik.gov.pl/kalkulator-wczesniejszej-splaty/. Są to dane orientacyjne.

Wcześniejsza spłata kredytu – zwrot odsetek

Wiesz, co się dzieje z kosztami pozaodsetkowymi. A czy możliwy jest zwrot odsetek przy wcześniejszej spłacie kredytu? Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) potwierdził, że konsument ma prawo żądać od banku zwrotu wszelkich opłat i kosztów związanych z kredytem, w tym również odsetek.  Podstawę stanowi wyrok TSUE z 19 września 2019 roku. 

Czy bank może pobrać prowizję za spłatę kredytu przed terminem?

Jak już wiesz, szybsza spłata jest możliwa i musisz w takim przypadku otrzymać zwrot części poniesionych kosztów. W pewnych przypadkach przepisy dają bankowi prawo do naliczenia prowizji z tytułu wcześniejszej spłaty, ale tylko wtedy, gdy przypada ona za okres, kiedy stopa oprocentowania jest stała. Poza tym banki mają takie prawo, jeśli kwota spłacanego w okresie kolejnych 12 miesięcy kredytu jest wyższa niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

Ile może wynieść prowizja za wcześniejszą spłatę?

Jeśli między datą spłaty a terminem spłaty okres wynosi więcej niż rok, prowizja może wynieść maksymalnie 1% spłacanej kwoty. Jeśli jest krótszy, to maksymalnie 0,5%. 

Uwaga: wartość tej prowizji nie może wynosić więcej  niż wysokość odsetek, które konsument musiałby zapłacić w okresie między spłatą zobowiązania przed terminem a uzgodnionym terminem zakończenia umowy. Nie może też wynosić więcej niż bezpośrednie koszty kredytodawcy związane z tą spłatą. 

Prowizja nie przysługuje w przypadku kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, a także, jeżeli spłata została dokonana zgodnie z umową ubezpieczenia

Co trzeba zrobić, aby otrzymać zwrot części poniesionych kosztów po wcześniejszej spłacie?

Powinno do tego dojść automatycznie. Nie musisz składać żadnego wniosku. Bank ma obowiązek rozliczenia z klientem kredytu w terminie 14 dni od dokonania przedterminowej, całkowitej spłaty. Co się dzieje, gdyby w takim terminie do tego nie doszło? Masz prawo żądać odsetek za czas opóźnienia. Jeśli nie była określona stopa odsetek za opóźnienie, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie równe sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.

Wcześniejsza spłata kredytu gotówkowego a zwrot kosztów

A co z innym popularnym produktem bankowym? Jak najbardziej możliwa jest nadpłata kredytu gotówkowego. Ale czy masz prawo do zwrotu proporcjonalnej części poniesionych kosztów, jeśli spłacisz zobowiązanie przed terminem? Tak. Kredyt gotówkowy jest kredytem konsumenckim i jak najbardziej mają tutaj zastosowanie opisane zasady. Bank powinien automatycznie rozliczyć zobowiązanie i zwrócić Ci odpowiednią kwotę. 

Przedterminowa spłata kredytu hipotecznego

W przypadku kredytów hipotecznych obowiązują podobne zasady. Po spłacie przed terminem całkowity koszt powinien zostać obniżony o odsetki i inne opłaty za okres, o który skrócono czas obowiązywania umowy. I tutaj redukcja kosztów ma charakter proporcjonalny. 

Zwrot prowizji przysługuje tym, którzy wzięli kredyt hipoteczny po 22 lipca 2017 r. i spłacili go przedterminowo po 11 września 2019 r.  W przypadku kredytów hipotecznych nie ma przepisów, które nakazują automatyzm w rozliczeniu zobowiązania po przedterminowej spłacie, więc teoretycznie musisz wezwać bank do zwrotu środków. W praktyce instytucje przeważnie robią to bez wniosku od klienta w terminie 14 dni. Zasady sprawdzisz na stronie Twojego banku. 

Rekompensata za wcześniejszą spłatę kredytu hipotecznego

Bank może zastrzec w umowie taką rekompensatę. W przypadku oprocentowania zmiennego ma do niej prawy wyłącznie, jeśli spłata nastąpiła w okresie 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Ta rekompensata nie może być większa niż wysokość odsetek, które by naliczono od spłaconej przed terminem całości lub części kredytu hipotecznego w okresie roku od dnia spłaty. Nie może też wynosić więcej niż 3% kwoty spłacanego zobowiązania. Jeśli do końca umowy pozostało mniej czasu niż rok, rekompensata nie może wynosić więcej niż odsetki, które przypadałyby za ten okres.