Czym jest upadłość konsumencka?
Czasem przychodzi moment, w którym nie jesteśmy w stanie zaspokoić swoich potrzeb i nie mamy możliwości spłacania długów. Zobacz, na czym polega ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Upadłość według prawa
Według polskiego prawa od kwietnia 2009 roku osoby fizyczne, które nie prowadzą własnej działalności gospodarczej, mogą raz na 10 lat ogłosić upadłość, jeśli nie są w stanie spłacać swoich zobowiązań. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie oznacza, że w całości pozbędziemy się długów, ale możemy liczyć na rozłożenie ich na raty przez dłuższy okres, byśmy mogli zapewnić byt nie tylko sobie, ale też swojej rodzinie. Oprócz tego część zadłużenia może być umorzona, jeśli takie będzie postanowienie sądu.
Sposób oraz warunki przeprowadzenia upadłości konsumenckiej określa ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku: Prawo upadłościowe i naprawcze, a przede wszystkim art. 4911-49112.
Kiedy wniosek zostanie odrzucony?
Nie każda osoba, która ma duże problemy finansowe, może wnioskować o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Nie może tego dokonać osoba fizyczna, która prowadzi gospodarstwo rolne. Wniosek zostanie też odrzucony, gdy dłużnik nie posiada na własność żadnego majątku. Nawet jeśli posiadamy majątek, musi być on na tyle duży, by wystarczył na pokrycie kosztów postępowania np. wynagrodzenie syndyka. Jeśli wartość naszych nieruchomości i ruchomości będzie zbyt niska, także możemy się spotkać z odrzuceniem wniosku.
Kto może zgłosić upadłość?
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć tylko sam dłużnik, jednak są od tego dwa wyjątki.
Wierzyciel może żądać upadłości osoby fizycznej, gdy ta była właścicielem firmy i od dnia wykreślenia działalności z właściwego rejestru przedsiębiorców nie upłynęło 12 miesięcy.
W drugim przypadku wierzyciel może zgłosić upadłość osoby fizycznej, jeśli ta prowadziła działalność gospodarczą, ale nie była zarejestrowana jako przedsiębiorca.
Zgłoszenie upadłości
Jeśli jesteśmy zainteresowani ogłoszeniem upadłości konsumenckiej, powinniśmy odpowiedni wniosek złożyć do rejonowego sądu gospodarczego, właściwego według miejsca zamieszkania. Dłużnik, przez wzgląd na sytuację finansową, może się starać o zwolnienie z opłaty za wszczęcie postępowania upadłościowego, która wynosi 200 zł. We wspomnianym wniosku należy podać wysokość naszych zobowiązań finansowych, nazwy firm i instytucji, którym zalegamy pieniądze oraz przyczyny niewypłacalności.
Przyjęcie wniosku
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej zostanie przez sąd przyjęty tylko wtedy, gdy niewypłacalność wzięła się z okoliczności wyjątkowych i niezależnych od dłużnika, np. utrata pracy, choroba i inne nieprzewidziane zdarzenia losowe.
Jest jednak wiele okoliczności, w których wniosek może zostać odrzucony. Może się tak stać, jeśli dłużnik zaciągnął dług w momencie, kiedy był już niewypłacalny. Na upadłość nie może także liczyć osoba, która sama przyczyniła się do utraty pracy, np. doszło do zwolnienia dyscyplinarnego lub dłużnik podpisał rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron.
Wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie także odrzucony, jeśli w ciągu ostatnich 10 lat:
- prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne, które zakończyło się postanowieniem o umorzeniu części lub całości długu, lub w którym zawarto układ
- prowadzono postępowanie, w którym nie spłacono długów u wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu postępowania nie wykonał swych zobowiązań
- postępowanie upadłościowe zostało umorzone z innego powodu niż na wniosek wszystkich wierzycieli
- czynność prawna dłużnika została przez sąd uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli
Postępowanie likwidacyjne
W momencie, kiedy sąd ogłosi upadłość konsumencką, zaczyna się postępowanie likwidacyjne. Celem tego postępowania jest wyprzedaż majątku osoby upadłej, w tym sprzedaż nieruchomości. W związku z tym dłużnik musi udostępnić syndykowi cały należący do niego majątek wraz z dokumentami potwierdzającymi prawo do własności.
By zapewnić dłużnikowi przynajmniej minimalną kwotę do życia, z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży majątku, otrzymuje on równowartość przeciętnego czynszu najmu lokalu mieszkalnego za okres 12 miesięcy. Wysokość tej kwoty jest określana przez sędziego-komisarza na podstawie potrzeb mieszkaniowych dłużnika i ilości osób w gospodarstwie domowym.
Reszta pieniędzy ze sprzedaży majątku (po odjęciu kosztów postępowania) jest rozdzielona pomiędzy wierzycieli dłużnika zgodnie z planem podziału ustalonym przez sąd.
Plan spłaty
Jeśli zobowiązania finansowe wobec wierzycieli nie zostaną spłacone na podstawie planu podziału, sąd uwzględnia je w planie spłaty, który musi być zrealizowany maksymalnie w ciągu 5 lat. W takim planie szczegółowo jest wskazane komu i w jakiej kolejności dłużnik będzie spłacał zadłużenie ze swoich zarobków.
Podczas realizacji planu spłaty dłużnik nie może wykonywać czynności prawnych wykraczających poza granice zwykłego zarządzania majątkiem, nie może więc kupować nowych nieruchomości czy samochodów. Jednak w sytuacji, kiedy dłużnik będzie potrzebował gotówki potrzebnej do utrzymania siebie i rodziny, może zaciągnąć zobowiązanie, biorąc np. długoterminową pożyczkę.
Obowiązki upadłego
Dłużnik ma obowiązek raz w roku przed końcem kwietnia złożyć sądowi sprawozdanie z wykonywania planu spłaty zadłużenia za poprzedni rok kalendarzowy. Do sprawozdania należy dołączyć kopię zeznania PIT. W sprawozdaniu musi się znaleźć informacja o osiągniętych przychodach, spłaconej kwocie zobowiązania oraz o nabytych składnikach majątkowych o wartości przekraczającej dwukrotność minimalnej pensji.
Po zrealizowaniu w całości planu spłaty upadły może złożyć w sądzie wniosek o umorzenie niezaspokojonych zobowiązań oraz zakończenie postępowania upadłościowego.
Ciężko zdecydować się na wnioskowanie o upadłość konsumencką, ale jeszcze trudniej spełnić wszystkie warunki, by nasz wniosek nie został odrzucony przez sąd. Osoby niezainteresowane wszczynaniem procedury upadłościowej zawsze mogą na własną rękę sprzedać swój majątek i za zdobyte pieniądze uregulować zobowiązania wobec wierzycieli.